Tảo xoắn (tảo spirulina) là gì? Lợi ích của tảo xoắn trong ao nuôi tôm

Tảo xoắn (hay còn gọi là tảo spirulina) là loại tảo có hàm lượng dinh dưỡng cao, giàu protein, vitamin, khoáng chất và sắc tố, giúp tăng cường hệ thống miễn dịch không đặc hiệu, tăng trạng thái sẵn sàng phòng thủ tự nhiên của tôm.

Sự kết hợp của các chất dinh dưỡng, sắc tố và chất kích thích miễn dịch giải thích các báo cáo về chế độ ăn kiêng Spirulina giúp tôm tăng trưởng tốt hơn, giảm căng thẳng và ngoại hình đẹp hơn. Hãy cùng tìm hiểu Tảo xoắn (tảo spirulina) là gì và lợi ích của tảo xoắn trong ao nuôi tôm nhé.

1. Tảo xoắn (tảo spirulina) là gì?

Tảo xoắn hay còn gọi là tảo spirulina có tên khoa học là Spirulina platensis là một loại Cyanobacteria (Vi khuẩn lam) dạng sợi xoắn màu xanh lục, chỉ có thể quan sát thấy hình xoắn sợi do nhiều tế bào đơn cấu tạo thành dưới kính hiển vi, và thường bị hiểu nhầm là dạng vi tảo.

Xem thêm Tảo lam (Cyanobacteria) là gì? Cách xử lý tảo lam trong ao nuôi tôm

Những nghiên cứu mới nhất lại cho biết chúng cũng không phải thuộc chi Spirulina mà lại là thuộc chi Arthrospira. Tên khoa học hiện nay của loài này là Arthrospira platensis, thuộc bộ Oscilatoriales, họ Cyanobacteria. Tảo Spirulina đã được nghiên cứu từ nhiều năm nay. Chúng có những đặc tính ưu việt và giá trị dinh dưỡng cao.

Kích thước điển hình của spirulina (Nguồn: Internet)

Các nhà khoa học trên thế giới đã coi tảo Spirulina là sinh vật có ích cho loài người. Loại tảo này do tiến sĩ Clement người Pháp tình cờ phát hiện vào những năm 1960 khi đến hồ Tchad ở Trung Phi. Nhà khoa học này không khỏi kinh ngạc khi vùng đất cằn cỗi, đói kém quanh năm nhưng những thổ dân ở đây rất cường tráng và khỏe.

Khi Clement tìm hiểu về thức ăn của họ, bà phát hiện trong mùa không săn bắn, họ chỉ dùng một loại bánh màu xanh mà nguyên liệu chính là thứ họ vớt lên từ hồ. Qua phân tích, bà phát hiện ra loại bánh có tên Dihe này chính là tảo Spirulina.

Tảo xoắn (tảo spirulina) là một loài tảo có hàm lượng Protein và Vitamin rất cao, được sử dụng để bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể thủy sản như tôm, cá hay kể cả cơ thể con người. Chúng phát triển trong cả điều kiện môi trường nước ngọt lẫn nước mặn, có màu xanh lam và rất phù hợp để nuôi tôm.

Ấu trùng tôm thẻ chân trắng (Nguồn: Internet)

Spirulina có dạng sợi sinh vật phù du và thường được sử dụng như một dạng chất để bổ sung trong quá trình cho ấu trùng tôm ăn. Bên cạnh đó, tảo xoắn (tảo spirulina) còn có khả năng xử lý nước thải mạnh mẽ, giúp cải tạo môi trường ao nuôi.

2. Những lợi ích dinh dưỡng khi nuôi tôm bằng tảo xoắn

2.1. Hàm lượng dinh dưỡng đa dạng và phong phú

Tảo xoắn (tảo spirulina) là một nguồn giàu protein, vitamin, khoáng chất và sắc tố, giúp tăng cường hệ thống miễn dịch không đặc hiệu, tăng trạng thái sẵn sàng phòng thủ tự nhiên. Sự kết hợp của các chất dinh dưỡng, sắc tố và chất kích thích miễn dịch giải thích các báo cáo về chế độ ăn có chứa tảo xoắn (tảo spirulina) giúp tôm tăng trưởng tốt hơn, giảm căng thẳng và ngoại hình đẹp hơn.

Bàng thành phần dinh dưỡng điển hình có trong bột tảo xoắn (tảo spirulina)

Là một sản phẩm có chứa nhiều giá trị dinh dưỡng, spirulina đã được nhiều nhà khoa học, chuyên gia nghiên cứu để ứng dụng trong nuôi tôm. Nó có khả năng giúp tăng cường hệ thống miễn dịch không đặc hiệu cho tôm, giúp tôm tăng trạng thái phòng thủ tự nhiên.

Bên cạnh đó, sự kết hợp giữa các chất dinh dưỡng, sắc tố và chất kích thích miễn dịch có trong tảo xoắn Spirulina giúp tôm có khả năng tăng trưởng tốt hơn, giảm stress và có ngoại hình đẹp hơn. Sở dĩ tảo xoắn (tảo spirulina) có thể mang đến nhiều lợi ích cho tôm là bởi trong tảo Spirulina có chứa nhiều thành phần khoáng chất và dinh dưỡng mà thức ăn tôm công nghiệp không có, cụ thể là:

• Protein gốc thực vật: Hàm lượng Protein gốc thực vật trong tảo xoắn Spirulina khá cao, do đó khi nuôi tôm bằng tảo Spirulina sẽ giúp bà con bổ sung một lượng khá đạm tự nhiên cho tôm, giúp chúng tăng khả năng phát triển, đồng thời rút ngắn được thời gian sinh trưởng.
• β-caroten: là một chất có thể chuyển hóa thành sắc tố Astaxanthin – giúp tôm có màu sắc đẹp hơn, và khi được nấu chín tôm sẽ có màu đỏ sáng thay vì vàng nhạt.

Xem thêm Cơ chế tạo màu và chống oxy hóa của Astaxanthin trên tôm

Phycocyanin (một polypeptide) và polysaccharides Spirulina là hai trong số các chất hoạt tính miễn dịch quan trọng mà tảo xoắn (tảo spirulina) cung cấp. Những chất này đang được nghiên cứu về lợi ích sức khỏe đối với con người và động vật có giá trị cao.

Chứng minh khả năng hấp thụ sinh học hiệu quả của spirulina đối với các chất dinh dưỡng (Nguồn: Internet)

Khi chuẩn bị thức ăn, cần chú ý sử dụng nguồn tảo Spirulina có lượng các chất này cao nhất có thể. Tảo xoắn (tảo spirulina) có thể khác nhau về lượng phycocyanin và nên sử dụng nguồn có ít nhất 10% hàm lượng phycocyanin.

Qua bảng thành phần trên có thể thấy, spirulina chứa Phycocyanin (một Polypeptide). Đây là một trong số những hoạt tính miễn dịch quan trọng đối với tôm mà tảo xoắn có thể cung cấp. Chất Phycocyanin này được nghiên cứu và cho thấy mang lại lợi ích cho sức khỏe động vật và kể cả con người.

Vì thế, trong quá trình nuôi tôm bằng tảo xoắn, cần chú ý sử dụng lượng chất này cao nhất có thể để nâng cao hiệu quả cho vụ nuôi.

2.2. Giúp chống tình trạng tôm bị viêm loét

Với sự kết hợp từ các chất dinh dưỡng, chất kích thích miễn dịch và sắc tố có trong tảo xoắn, các báo cáo cho rằng, nuôi tôm bằng tảo xoắn giúp cho sự tăng trưởng của tôm tốt hơn, hạn chế tình trạng tôm bị Stress và tôm sẽ có ngoại hình đẹp hơn.

Spirulina giúp ngoại hình tôm trông đẹp hơn (Nguồn: Internet)

Bên cạnh đó, trong quá trình nuôi tôm nếu trong ao nuôi có mật độ tôm cao thì rất khó để tránh khỏi tình trạng tôm cắn nhau, dẫn đến tôm bị viêm loét. Việc bổ sung tảo xoắn cho tôm không chỉ giúp tôm hấp thu nhiều chất dinh dưỡng hơn mà còn đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ an toàn cho tôm, giúp tôm kháng viêm nhiễm hiệu quả.

Đồng thời, bổ sung tảo xoắn còn giúp cho tôm nâng cao trạng thái sẵn sàng để phòng thủ tự nhiên.

2.3. Giúp tăng cường miễn dịch và nâng cao thể trạng cho tôm

Như đã đề cập, tảo xoắn là một nguồn thức ăn giàu chất dinh dưỡng, nhờ đó có thể giúp tôm tăng cường hệ miễn dịch, phát triển khỏe mạnh và có kháng thể chống lại các dịch bệnh. Đồng thời, nuôi tôm bằng tảo xoắn còn giúp thể trạng của tôm được ổn định, phát triển tối đa về trọng lượng và kích thước.

Spirulina giúp tăng cường miễn dịch và nâng cao thể trạng cho tôm (Nguồn: Internet)

Tôm có hệ thống miễn dịch nguyên thủy hơn cá, nhưng nó có khả năng bị kích thích bởi tảo xoắn (tảo spirulina). Thông tin từ phía Trung Quốc cho thấy, việc cho ăn tảo Spirulina làm tăng tỷ lệ sống sót và tăng 5% về kích thước, phạm vi kích thước đồng đều hơn nhiều. Màu sắc được cải thiện và người ta quan sát thấy rằng ấu trùng có khả năng chống lại stress tốt hơn.

3. Vai trò của tảo xoắn trong xử lý nước thải ao nuôi tôm

3.1. Đặc tính của nước thải nuôi tôm

Nước thải thu được từ các trang trại nuôi tôm rất giàu nitrogen, phospho, muối, kim loại nặng và nhiều chất độc hại khác. Những chất này được tìm thấy với lượng dư thừa trong nước thải đầu ra, dẫn đến sự phù dưỡng và hiện tượng nở hoa của tảo.

Spirulina quan sát dưới kính hiển vi (Nguồn: happyskin)

Do chứa chất hữu cơ từ thức ăn, phân chưa tiêu hóa làm giảm lượng oxy hòa tan, dẫn đến quá trình nitrate hóa, phú dưỡng hóa và gây ra những thay đổi trong các quần xã sinh vật đáy. Nếu sử dụng nguồn nước đó để tưới tiêu cho đất nông nghiệp có thể dẫn đến những tác động tiêu cực lâu dài.

Trong công nghệ loại bỏ chất gây ô nhiễm từ nước thải nuôi tôm bằng phương pháp hóa học, có thể tồn tại dư lượng hóa chất gây hại cho môi trường. Do đó, biện pháp xử lý sinh học đang rất được chú ý và phát triển.

3.2. Phương pháp xử lý nước thải ao nuôi bằng vi tảo

Vi tảo được chứng minh là có thể hấp thụ các chất dinh dưỡng (chủ yếu là các hợp chất của nitrogen và phospho) từ môi trường xung quanh để tổng hợp thành phần tế bào của chúng. Tảo sẽ hấp thụ các chất dinh dưỡng dư thừa từ nước ô nhiễm, sau đó nước được tái sử dụng hoặc thải vào môi trường.

Mô hình tảo xoắn của Công ty cổ phần Khoa học công nghệ Tảo Việt Nam tại Nghệ An (Nguồn: Báo Nghệ An)

Hầu hết các loài vi tảo có thể sử dụng cả nitrogen hữu cơ và vô cơ. Xử lý nước thải dựa trên vi tảo có khả năng hấp thụ hiệu quả các chất dinh dưỡng và kim loại nặng. Các kết quả của nghiên cứu cho thấy:

• Các loài vi tảo như Navicula sp. có khả năng loại bỏ các chất dinh dưỡng từ các dòng ô nhiễm với hiệu suất tối đa là 80% và 70% tương ứng với amoni và phosphat.
• Các loài tảo silic khác cũng có thể có tác động tương tự đến nước thải nuôi trồng thủy sản.
• Nannochloropsis oculata, một loại tảo thường được tìm thấy trong các ao nuôi tôm và các trang trại nuôi trồng thủy sản khác, cũng có khả năng loại bỏ nitrogen từ nước thải tổng hợp.

3.3. Lợi ích của xử lý nước thải bằng vi tảo

Gần đây, công nghệ sản xuất sinh khối tảo kết hợp với lọc nước thải đã được đề xuất. Công nghệ này có nhiều tiềm năng do tốc độ phát triển nhanh của tảo, cố định khí nhà kính CO2, loại bỏ hiệu quả các chất ô nhiễm trong nước thải và chuyển hóa chất ô nhiễm thành các sản phẩm sinh khối có giá trị.

Sinh khối tảo xoắn tươi (Nguồn: Vietnamnet)

Sinh khối vi tảo được sử dụng trong nuôi trồng thủy sản làm thức ăn sống cho tất cả các giai đoạn phát triển của động vật thân mềm, cho giai đoạn ấu trùng của động vật giáp xác, một số loài cá, và động vật phù du được sử dụng trong chuỗi thức ăn nuôi trồng thủy sản, và một số ngành khác như nguyên liệu sản xuất dầu diesel sinh học, than sinh học, phân bón,..

Tuy nhiên khi sử dụng các tảo đơn bào để xử lý nước thải gặp khó khăn trong việc loại bỏ tảo sau xử lý, do kích thước nhỏ của tảo đơn bào đã gây khó khăn cho việc lọc tảo. Spirulina sp. có thể khắc phục nhược điểm này.

3.4. Tảo xoắn (tảo spirulina) trong xử lý nước thải

Tảo xoắn (tảo spirulina) là một chi thuộc nhóm vi khuẩn lam với cấu trúc dạng sợi xoắn đa bào phân bố rộng ở hầu hết các thủy vực trên thế giới. Spirulina đóng một vai trò quan trọng trong dinh dưỡng của con người và động vật, bảo vệ môi trường thông qua tái chế nước thải và bảo tồn năng lượng.

Spirulina trước và sau khi thủy phân (Nguồn: Biorefinery)

Spirulina có thể được sử dụng để xử lý nước thải, bao gồm cả nước thải từ các hoạt động nuôi trồng thủy sản, vì nó có thể chuyển hóa hiệu quả các chất dinh dưỡng và loại bỏ kim loại nặng có trong nước thải nuôi trồng thủy sản. Các nghiên cứu cho thấy, sinh khối tảo xoắn là chất hấp thụ sinh học lý tưởng để loại bỏ kim loại nặng.

Một nghiên cứu về khả năng xử lý nước thải bằng tảo xoắn (tảo spirulina) tại trang trại bò sữa TH Truemilk đã cho thấy khả năng làm giảm nồng độ các chất từ nước thải như nitrat, phốt pho và sunfat. Ngoài ra, spirulina còn cho thấy khả năng làm giảm độ cứng BOD, COD, TDS, clorid trong bể nước thải.

4. Cách nuôi tôm bằng tảo xoắn (tảo spirulina)

Ấu trùng của tôm thẻ chân trắng (Penaeus vannamei) có thể được cho ăn trực tiếp tảo xoắn (tảo spirulina), với 20 mg bột khô trên một mét khối dung tích bể tại giai đoạn zoea; 2,0 gam ở giai đoạn mysis, và 0,5 gam đối với hậu ấu trùng. Một số loài tôm nên được cho ăn nhiều hơn như: Penaeus monodon nên được cho ăn khoảng gấp đôi hoặc nhiều hơn P. vannamei.

Các giai đoạn phát triển của ấu trùng tôm thẻ chân trắng (Nguồn: Internet)

Khối lượng cho ăn có thể được điều chỉnh cho phù hợp với các loài khác và điều kiện địa phương. Spirulina sẽ cho kết quả tốt nhất khi sử dụng kết hợp với tảo sống, giàu chất béo như tảo khuê (tảo silic).

Bột Tảo Xoắn | Bột tảo Spirulina (Spirulina Platensis powder) rất giàu protein và vitamin, nhưng không chứa đủ chất béo để ấu trùng phát triển. Tảo khuê (tảo silic) giàu chất béo, cùng với tảo xoắn (tảo spirulina) khô, có thể tạo thành một chế độ ăn uống lý tưởng giúp tạo ra hậu ấu trùng rất mạnh.

Spirulina khô có thể được sử dụng trong mỗi lần cho ăn, hoặc người điều hành trại giống có thể muốn thay thế nó bằng một chế độ ăn vi hạt nhân tạo và Artemia chất lượng cao, tùy thuộc vào điều kiện địa phương và tình trạng sẵn có.

Không nên sử dụng spirulina sống, đặc biệt là các loài sinh vật biển để nuôi ấu trùng. Ấu trùng tôm sẽ vướng vào các sợi đã cuộn lại. Spirulina chất lượng tốt có màu xanh đậm, khô, bụi và có mùi độc đáo và vị nhẹ giống như rong biển.

Nguồn: tổng hợp lại từ Viện Công Nghệ Sinh Học – Trường ĐH Nha Trang, Biogency và Wikipedia.

Thông tin chi tiết vui lòng liên hệ:

Hotline/Zalo: 0328 336 586    |     Email: labvn.net@gmail.com

LabVN - Chuyên vật tư, dịch vụ và vi sinh thủy sản